Tom Pietermans, directeur Veilig Thuis Midden Brabant en ambassadeur Regionale Taskforce Kindermishandeling:
Moeder met een bemoedigende glimlach aan de keukentafel, te midden van haar twee kinderen. Laptop, iPad en schoolboeken binnen handbereik. Dochter en zoon geconcentreerd gebogen over hun schoolwerk, terwijl vader op de achtergrond het eten klaarmaakt.
Het is slechts een van de vele idyllische beelden van thuisonderwijs, die voorbijkwamen sinds half maart de scholen dicht zijn gegaan. Maar niet voor alle gezinnen die noodgedwongen thuis zitten vanwege het coronavirus, is de situatie zo rooskleurig. Kinderen met een onveilige thuissituatie leven voortdurend in stress, omdat het geweld elk moment weer kan escaleren. School is voor hen een veilige haven, net als de sportclub. En die moeten ze nu missen.
Of wat te denken van een ernstig autistische jongen, die doordeweeks niet meer naar school of zijn leefgroep kan? Hoe voorkomen zijn ouders dat hij ‘ontploft’ nu hij 24 uur per dag, 7 dagen per week thuis is? Of hoe helpen we die alleenstaande depressieve moeder en haar dochtertje, die allebei het coronavirus bij zich dragen en thuis geen hulpverleners kunnen ontvangen?
Volksgezondheidscrisis
We zitten middenin een volksgezondheidscrisis. Corona treft iedereen, maar de een is zelfredzamer dan de ander. Want wat als je kind zich niet kan concentreren, jij wel wat anders aan je hoofd hebt dan thuisonderwijs en je geen partner hebt om op terug te vallen?
De boel die thuis dreigt te escaleren, onhoudbare situaties. We hadden nog maar een week thuisonderwijs achter de rug, of we kregen bij Veilig Thuis al meer vragen dan anders over dit soort situaties.
Het zou fijn zijn als er iets geregeld kan worden voor kinderen die thuis in de knel zitten door de stress, de onzekerheid en het voortdurend op elkaars lip zitten die corona met zich meebrengt. Een opvangmogelijkheid conform de richtlijnen van het RIVM. Zodat we ernstige crisissen kunnen voorkomen.
Ik begrijp dat er, onder regie van de gemeente, al volop overlegd wordt over de mogelijkheden. Bestuurders, ambtenaren, mensen actief in onderwijs, kinderopvang en jeugdzorg kijken hoe ze gehoor kunnen geven aan de oproep van minister Slob, om opvang te bieden aan de meest kwetsbare kinderen.
Contact via Facetime
Intussen zoeken wij hier bij Veilig Thuis naar een nieuwe manier van werken, nu we minder makkelijk bij gezinnen achter de voordeur kunnen komen. We gaan in principe niet meer bij mensen op huisbezoek. Dat doen we alleen nog in crisissituaties. In plaats daarvan zoeken onze medewerkers contact via WhatsApp, Facetime of de telefoon. Ze toetsen frequent even hoe de situatie ervoor staat en kiezen daarbij soms bewust voor beeldbellen, zodat ze ook zoveel mogelijk kunnen zíen hoe het gaat. Hoe risicovoller de situatie, hoe vaker het contact.
Naast de zorg voor onze cliënten, was er afgelopen weken zorg voor de veiligheid en gezondheid van onze medewerkers. Nu is de vraag: hoe gaan we onze taak de komende tijd zo goed mogelijk vervullen? Dit doen we uiteraard niet alleen, maar in nauwe samenspraak met onze ketenpartners zoals bijvoorbeeld de politie en de sociale wijkteams.
Netwerk en ketenafspraken in crisistijd
Onlangs heeft er overleg plaatsgevonden tussen de gemeente Tilburg, het Zorg- en Veiligheidshuis, de Coöperatie Toegang, Het Crisis Interventie Team (CIT) Hart van Brabant en Veilig Thuis. Want deze coronacrisis vraagt echt om nieuwe afspraken in de netwerkaanpak.
In welke situaties maken we een uitzondering op de hoofdregel dat we in principe niet meer bij mensen achter de voordeur komen? Hoe stemmen we optimaal af met het CIT en garanderen wij dat onze Dienst Urgente Zaken het overneemt, als de eerste interventie op veiligheid en rust is verricht? En als we eenmaal veiligheidsvoorwaarden hebben opgesteld, zijn de sociale wijkteams is dan in staat de benodigde hulp te regelen? Zoals ze gewend zijn te doen, maar dan op afstand? Het is nog een hele zoektocht om alles zo veel mogelijk doorgang te laten vinden. Maar we gaan ervan uit dat het ons, samen met onze ketenpartners, gaat lukken om de veiligheid van kinderen te waarborgen. Er ligt een goede samenwerkingsbasis in Hart van Brabant.
Voor iedereen geldt – of je nu als professional of als buurvrouw bij een gezin bent betrokken: wees in deze tijd extra alert op signalen. Er is letterlijk een grote afstand, tussen zorgverlener en cliënt, maar bijvoorbeeld ook tussen het kind en opa of oma. Dat betekent dat we meer dan gemiddeld gespitst moeten zijn op situaties waarbij de veiligheid van kinderen in het geding is. Wees bijvoorbeeld alert als een ouder zegt dat je niet binnen kunt komen. Is hij of zij daadwerkelijk ziek? Of heeft vader of moeder even geen zin in bemoeienis van anderen?
Veilig Thuis niet gesloten
We werken dan wel thuis, maar Veilig Thuis is niet gesloten En het is misschien lastiger om te overleggen met netwerkpartners, we blijven samenwerken. Kinderen die met huiselijk geweld te maken krijgen, kunnen op ons blijven rekenen. We blijven de veiligheid en zorg bieden die ze nodig hebben.
Persoonlijk zie ik deze situatie ook als een kans. Het vraagt out of the box denken, nieuwe manieren van werken en handelen. Daaruit zouden best nog eens zeer effectieve interventies kunnen ontstaan.
Iedereen die bij de veiligheid van kinderen betrokken is, beseft meer dan ooit: we hebben elkaar nodig. En dat geldt zeker bij zware casuïstiek. We staan 365 dagen per jaar, 7 dagen per week, 24 uur per dag beschikbaar voor gezinnen in crisissituaties.
Daarbij helpt het dat we in Midden-Brabant al een stevig bestuurlijk platform hebben opgetuigd voor het tegengaan van kindermishandeling. We weten elkaar goed te vinden, de lijntjes zijn kort. Ik ben ervan overtuigd dat het ons ook tijdens deze coronacrisis lukt om gezinnen te helpen.
Tips
- Tot slot nog enkele tips voor zie zich zorgen maakt om een kind:
Wees, nog meer dan anders, alert op signalen dat het niet goed gaat. - Blijf samenwerken als ketenpartners in zorg en veiligheid, ook al werken veel mensen nu thuis.
- Heb, zeker in situaties waar kinderen risico’s lopen, zeer regelmatig contact met gezinnen. Doe dit niet alleen telefonisch, maar maak gebruik van beeldbellen. Zo pik je signalen makkelijker op.
- Doe zo nodig een beroep op de opvang die momenteel wordt geregeld voor kinderen bij wie het thuis dreigt te escaleren.
- Ken je ouders die nu wel wat extra hulp kunnen gebruiken? Villa Pinedo biedt de online training ‘Aan alle gescheiden ouders’ tot 6 april kosteloos aan.