Category: Zo kwamen anderen in actie

Jayden Broers uit Goirle is één van de eerste winnaars van de Hart voor een Kind award 2021. Hij was het afgelopen schooljaar ‘buddy’ voor een klasgenoot die in een rolstoel zit. “Ik vind het leuk om haar te helpen, we zijn vrienden geworden.”

Jayden (14 jaar) stak als enige zijn hand op toen zijn docent aan het begin van het schooljaar vroeg wie Isa wilde helpen. Elke dag wacht hij haar op en helpt haar zodat zij zich veilig door het gebouw kan verplaatsen. “Laatst was de lift kapot en toen heb ik elke keer iemand geregeld om samen met mij de rolstoel de trap op en af te tillen. Het mooie is dat iedereen in de klas nu wel gewoon wil helpen.”

Voor Jayden is het heel vanzelfsprekend om iets voor een ander te doen. “Sommige kinderen vinden het misschien raar dat er iemand in een rolstoel zit of ze vinden het gewoon anders. Mijn oma woont in een tehuis voor oude mensen. Daar wonen ook mensen met bepaalde beperkingen. Toen ik daar voor de eerste keer kwam, vond ik dat ook een beetje raar. Maar nu ben ik eraan gewend, dankzij Isa. We zijn gewoon vrienden geworden.”

Docent André Meijvogel nomineerde Jayden voor de Hart voor een Kind award. André Meijvogel: “Elke ochtend stond Jayden Isa op te wachten bij de achteringang van school. Hij heeft bijna geen dag overgeslagen! 5 minuten voordat de les/pauze eindigde gingen ze samen met de lift naar de juiste verdieping, om zo de drukte op de gang en bij de lift voor te zijn. Ook de gym- en praktijklessen hebben ze samengewerkt. Tijdens de praktijklessen zat Isa op een speciale verrijdbare stoel die Jayden op de juiste plek zette of naar de juiste plek ‘reed’. Ze waren een perfect team in deze lessen. Zelfs toen de lift een week kapot was, heeft Jayden elke leswisseling meegeholpen om de rolstoel de trap op/af te tillen. Zelfs als hij daarvoor zelf eerst twee verdiepingen naar beneden moest lopen om er iemand bij te halen voor de rolstoel mee te tillen. Dit alles zonder ook maar 1x te klagen!  Echt Top van Jayden en daar mag hij voor beloond worden. Jayden heeft in de klas laten zien dat helpen eigenlijk heel normaal is. Hierdoor zijn er in deze klas meerdere leerlingen geweest die Isa wilde helpen, maar Jayden wilde dit zelf doen.”

Het prijzengeld krijgt een mooie bestemming. Jayden: “Met het prijzengeld wil ik graag iets leuks organiseren voor gehandicapte kinderen, een leuk uitje bijvoorbeeld. Natuurlijk gaat Isa dan ook mee.”

De Tilburgse Heidi Vonk is één van de winnaars van de Hart voor een Kind award 2021. Ze durfde een beslissing te nemen die haar gezinsleven veranderde: ze nam twee vrienden van haar zoon (19 jaar) in huis en bracht de jongens in contact met hulpverlening. “De jongens hebben veel meegemaakt in hun leven. Ik wilde hen onderdak en rust bieden. Nu gaan ze naar school en hebben een bijbaantje. Het gaat steeds beter.”

Heidi zag dat het niet goed ging met de vrienden van haar zoon. Een van de jongens verbleef in een residentiële voorziening. De kamer waarin hij woonde was erg onpersoonlijk ingericht. De andere jongen verbleef in een pleeggezin. “Ze zaten allebei niet meer op hun plek,” vertelt Heidi. “Daarnaast hadden ze weinig contact met familieleden. Ik heb er wel even over moeten nadenken, maar ik heb de stap genomen: ze wonen nu bij ons in huis.”

Twee jongeren in huis nemen brengt veel verantwoordelijkheid met zich mee. Heidi legt uit dat onderdak bieden niet zo moeilijk is. Het gaat volgens haar vooral om de manier waarop je jongeren begeleidt. “Natuurlijk gaat het soms ook wel eens niet zo lekker. Dan gaan we het gesprek met elkaar aan. Ik merk dat als ik ze ergens op aanspreek dat ze hun gedrag bijstellen, dat is heel fijn. Het belangrijkste is dat ik met de jongens meekijk. Zo heb ik bijvoorbeeld geholpen met het bellen naar schuldeisers om betalingsregelingen te treffen. Op dat moment kon ik ze echt wat leren en er voor ze zijn.”

Vertrouwen

Heidi merkt dat de jongens haar steeds meer vertrouwen. “De jongen die als eerste bij mij kwam wonen vertrouwt me inmiddels genoeg om me aan te kijken als ik met hem spreek. Dat is zo mooi en ontroerend. De eerste maanden keek hij alleen naar zijn handen of de grond. Ik zie dat ze zich enorm ontwikkelen. Ze gaan naar school en hebben een bijbaantje. Dat geeft me enorm veel voldoening, het is echt zingeving geven aan mijn leven.”

Voor het prijzengeld heeft Heidi al een mooie bestemming bedacht. Ze wil het besteden aan de kamers waar jongeren verblijven als ze niet thuis kunnen wonen. Heidi: “Een van de jongens woonde in een beschermde woonomgeving. Zijn kamer was zo onpersoonlijk en kil ingericht. Een kind voelt zich misschien wat meer thuis als er bijvoorbeeld leuke posters aan de muur hangen. Ik gun ieder kind een veilige plek.”

K!NDT is één van de winnaars van de Hart voor een Kind award 2021. Het Tilburgse initiatief wil elk kind een goede start en toekomst geven. Heidi Baars en Ronald Heidanus waren namens K!NDT bij de uitreiking van de award op 20 november. “We bieden (onderwijs)professionals gesprekshulpmiddelen en training zodat zij vanuit een positieve insteek het gesprek aan kunnen gaan met ouders en kinderen. Het is belangrijk om het kind hierbij centraal te stellen.”

De medewerkers van K!NDT kijken samen met professionals, ouders en kinderen naar wat kinderen kunnen, wat nog moeilijk is en waarmee ze nog hulp nodig hebben. Hiervoor gebruiken ze bijvoorbeeld de gespreksleidraad kansencirkel: een hulpmiddel om samen in gesprek te gaan. “De kansencirkel bestaat uit 8 taartpunten waarin de hele ontwikkeling en kansen van een kind centraal staan . Denk aan thema’s als: ik maak verstandige keuzes, ik hoor bij een groep, ik word liefdevol verzorgd,” zegt Heidi Baars. “De kansencirkel helpt om het goede gesprek met elkaar te voeren en hierbij echt dezelfde taal te gebruiken. We merken dat ouders zich hierdoor gehoord voelen.” Ronald Heidanus vult aan: “Kinderen kunnen vaak goed zelf aangeven wat zij nodig hebben. Het is belangrijk om altijd met een kind te praten over hoe het thuis is, niet alleen pas als het moeilijk wordt.”

Dansen in de klas

Volgens Ronald Heidanus komen de meeste medewerkers steeds weer terug bij hetzelfde verhaal als ze zich afvragen waarom ze zich graag inzetten voor K!NDT. “We hadden een breed overleg over een kind dat moeilijk tot ontwikkeling kwam. Het was een open gesprek en de moeder vroeg of haar dochter even mocht binnenkomen om te zien wie er bij het gesprek zaten. Ik heb haar, als intern begeleider van de school, opgehaald en heel timide kwam ze de ruimte binnen. Ze kroop meteen bij moeder op schoot. We hebben in Jip & Janneke-taal uitgelegd wat we daar deden. Drie maanden later hadden we opnieuw een gesprek: er was zoveel veranderd. Zelfs thuis was de moeder anders gaan communiceren met haar kind. Ik haalde het kind weer op en ik zag dat ze danste middenin de klas tussen een groep kinderen. Ze kwam dansend de ruimte binnen waar wij zaten en ze hoefde niet meer bij haar moeder op schoot. Dat is zo mooi en ontroerend om te zien. Daar doen we het voor.”

K!ndt heeft al een idee waar het prijzengeld van de Hart voor een Kind award naartoe gaat. Baars: “We willen investeren in trainingen en een informatiepakket over de kansencirkel. Zo willen we professionals helpen om het goede gesprek te kunnen voeren met ouders en kinderen.”

Jeroen Latijnhouwers: Het was een bijzondere en intense ervaring om vorige week de Week tegen de Kindermishandeling van dichtbij mee te maken. Tijdens die week presenteerde ik 3 colleges voor online-kijkers. 

Toon Gerbrands

Het eerste college was met Toon Gerbrands, algemeen directeur van voetbalclub PSV. Drie jaar geleden werd hij geconfronteerd met het verhaal van een oud-jeugdspeler van PSV die in de jaren 60 seksueel misbruikt was door een jeugdtrainer van de club. Gebrands en collega’s bij PSV namen het verhaal zeer serieus en reageerde direct: er kwam onder andere een meldpunt en het slachtoffer werd uitgenodigd om bij Gerbrands om zijn verhaal te doen. Later meldden zich nog een aantal oud-jeugdspelers met dezelfde ervaringen. En allemaal kregen ze dezelfde aandacht en tijd.
Tijdens ons college besloot Gerbrands om zich namens het betaald voetbal in te gaan zetten voor een keurmerk: ‘Veilige Sportclub’. Dat moet voorkomen misstanden als in de jaren 60 bij PSV niet meer voorkomen. Een sportclub een veilige omgeving zijn voor iedereen en voor kinderen in het bijzonder.

Karin Bloemen

Mijn tweede college-gesprek was met zangeres en cabaretier Karin Bloemen. In haar jeugd is ze van haar 7e tot haar 14e levensjaar emotioneel en seksueel misbruikt door haar stiefvader. Karin schreef er een boek over dat vorig jaar verscheen. In dat boek, ‘Mijn ware verhaal’, vertelt ze wat haar in haar jeugd overkomen is, hoe vreselijk dat was, dat ze zich nooit veilig voelde en dat ze nergens naar toe kon met haar probleem en er met niemand over kon praten. Ook niet met haar moeder. Maar door er uiteindelijk wél over te gaan praten heeft ze het een plaats kunnen geven, al zal het nooit helemaal uit haar leven weg zijn.

Olcay Gulsen

Mijn derde college was met onderneemster en TV-presentatrice Olcay Gulsen. Zij heeft in haar jeugd te maken gehad met huiselijk geweld door haar vader. Hij was geestesziek en was drank en drugs-verslaafd. Ook Olcay heeft zich thuis nooit veilig gevoeld, altijd hing agressie en gevaar in de lucht. Vooral haar moeder werd met regelmaat in elkaar geslagen door haar vader. En soms ging dat geweld nog een paar stappen verder. Ook Olcay en haar zussen en broer kregen af en toe een klap. Om de paar dagen stond de politie aan de deur. Ze werden gezien de asociale familie van het dorp. ‘Ik was de dochter van de dorpsgek’, zei ze letterlijk. Tot haar 20e heeft Olcay niet gesproken over haar jeugd en de ellende thuis. En niemand heeft haar ooit naar gevraagd terwijl het toch voor iedereen in het dorp zichtbaar was.

Zowel Olcay als Karin schaamden zich destijds voor alles wat wat hen overkwam, voor wat er gebeurde in hun gezin, in hun huis. Nu weten ze gelukkig al een tijd dat zij zich niet, nooit en te nimmer hoeven schamen voor wat er gebeurd is. Toen niet en nu niet. Tijdens de college’s was dat één van de hoofdboodschappen die ze iedereen mee wilde geven.

Het viel mij op dat door hun eerlijkheid en openheid de verhalen écht binnenkwamen en écht gevoeld werden.

Ik denk dat iedereen wel gruwelverhalen kent van een vorm van kindermishandeling, uit het nieuws of misschien wel uit de eigen omgeving. Ik kende die verhalen ook, ik heb ze als nieuwslezer vaak voorgelezen. Maar om dezelfde verhalen rechtstreeks te horen van mensen die het aan den lijven ondervonden hebben, is een echt ander verhaal. En dat het dan ook nog eens bekende mensen zijn die hun verhaal vertellen, geeft aan dat het iedereen kan overkomen of had kunnen overkomen. En het geeft de ellende een gezicht.

Het was intens vorige week maar ook bijzonder én leerzaam. Schaam je niet als slachtoffer en durf erover te praten…Die boodschap blijft hangen.
En voor de buitenwereld geldt: kijk niet weg als je weet hebt van kindermishandeling in jouw omgeving. Want niets doen was, is en blijft geen optie.

Jeroen Latijnhouwers

Judith ziet er verwaarloosd uit en niemand wil met haar spelen

Judith is een stil en verlegen meisje. Ze ziet er verwaarloosd uit. Haar kleren zijn vies en versleten en haar haar wordt nooit gekamd. Soms probeert ze contact te maken met andere kinderen uit de buurt. Maar niemand wil met haar spelen. Ik zie dat gebeuren omdat het speeltuintje recht voor mijn deur is. Haar ouders heb ik al een tijdje niet meer buiten gezien en ik maak me bezorgd.

Als ik Judith buiten zie, maak ik altijd een praatje met haar. Ze is dan heel blij dat ze haar verhaal kwijt kan. Ze stopt niet meer met praten en ik vind het altijd heel sneu om haar weer alleen te laten. Ik besluit daarom om toch maar eens met haar ouders te praten. Of het wel goed met hen gaat.

De hele dag op bed

Als op een morgen de buurman tegelijk met mij de vuilniszak op de stoep zet, besluit ik een praatje te maken. Ik vond het moeilijk om te beginnen, maar besloot het toch te doen. Ik zei dat ik hem lang niet meer had gezien en vroeg hoe het met hen ging. Zo zijn gangetje, zei hij een beetje geforceerd. En met Ans? vroeg ik. Die heb ik ook al lang niet meer gezien. Ja, wat minder, zei hij. Ze heeft veel last van haar reuma en ligt eigenlijk hele dagen op bed. Dat is nu al wel een jaar zo. Ze is somber, maar ze wil geen hulp. Ik probeer het huishouden een beetje bij te houden, zei hij geforceerd lachend. Maar ja, je weet het hè? Dat is geen werk voor een man! En die kinderen kunnen eigenlijk maar weinig zelf. Dat was vroeger wel anders, toen moest ik thuis gewoon voor mezelf zorgen. Dat kunnen ze tegenwoordig niet meer. Ik moet ook naar mijn werk, er moet wel brood op de plank komen natuurlijk!

Praten helpt!

Ik zei tegen hem dat ik me wel kon voorstellen dat het pittig is. Zorgen voor een zieke vrouw en het huishouden doen naast zijn werk. Ik vroeg hem wat hem zou helpen. Hij zei: gewoon iemand die ons helpt om het huishouden weer op orde te krijgen en te houden, dat zou al heel veel schelen. En iets waar kinderen naar toe kunnen, om te ontspannen.

Ik vroeg hem of hij al gedacht had aan hulp zoeken. Hij zou bijvoorbeeld eens kunnen gaan praten met het wijkteam. Dat vond hij wel een goed idee. Hij was zichtbaar opgelucht dat hij erover gepraat had.

Maak jij je zorgen om een kind?

Weet jij dat verwaarlozing ook kindermishandeling is? 
Herken de signalen en kom in actie. Want er is altijd iets dat je kunt doen! En kom je er zelf niet uit? Vraag dan advies of hulp.

Ik zie Bas vaak nog laat op straat

Als ik ’s avonds de hond ga uitlaten, zie ik Bas nog vaak op straat. Soms zit hij alleen in het speeltuintje en soms hangt hij rond met grotere kinderen. Mijn zoontje Max ligt dan al lang op bed.
Gisteravond was Bas in zijn eentje aan het voetballen bij ons voor de deur. Ik heb hem binnengeroepen en gevraagd of het goed met hem gaat. Hij zei van wel en begon meteen enorm te kletsen. Het leek wel of ie heel blij was dat ie met iemand kon praten. Ik heb hem limonade en een koekje gegeven en een beetje over voetbal gekletst. Toen heb ik toch maar gevraagd of zijn moeder het goed vindt dat hij zo laat buiten is. Hij zei dat zijn moeder meestal ’s avonds werkt en dat hij dan alleen thuis is. Bas vindt het goed als ik met zijn moeder ga praten.

Schuldgevoel

Cindy, de moeder van Bas, is een alleenstaande moeder en heeft veel schulden. Zij is een sterke vrouw en wil graag haar problemen zelf oplossen. Daardoor werkt ze veel in de avonduren omdat zij dan meer verdient. Zij voelt zich wel schuldig over haar zoon Bas, die is pas 9 jaar.

Ik heb gisteravond met Bas afgesproken dat ik met zijn moeder ga praten. Dat heb ik vandaag gedaan. Ik heb tegen haar gezegd dat ik me zorgen maak over haar zoon. Omdat ik hem regelmatig laat op straat zie. Daar schrok ze heel erg van. Dat wist ze niet. Ze dacht dat als zij moest werken, hij thuis bleef en op tijd naar bed ging.

Praten helpt!

Ondanks dat we het allebei heel ongemakkelijk vonden, ontstond er toch een goed gesprek. Zij vertelde mij over haar moeilijke situatie en ik begreep haar heel goed. Ze was opgelucht na ons gesprek. Het heeft haar over de streep getrokken om er met meer mensen over te praten om oplossingen te vinden. Zij gaat nu contact zoeken met de schuldhulpverlening en op zoek naar een oplossing voor Bas, zodat hij niet alle avonden alleen thuis is. Ze gaat er met haar zus over praten, die mogelijk haar en Bas kan helpen. 

Maak jij je zorgen om een kind?

Weet jij dat verwaarlozing ook kindermishandeling is? 
Herken de signalen en kom in actie. Want er is altijd iets dat je kunt doen! En kom je er zelf niet uit? Vraag dan advies of hulp.

Aisha laat Lizzy steeds vaker alleen thuis

Mijn zoon Guido en zijn vrouw Aisha hebben een schoonmaakbedrijf. Dat bedrijf loopt heel goed en ze zijn er ontzettend druk mee. Ze hebben veel personeel in dienst, maar er is altijd wel iets wat geregeld moet worden. En als er veel zieken zijn, vallen ze soms zelf in. Toen Lizzy nog heel klein was, was mijn schoondochter Aisha altijd thuis. Maar ze is steeds vaker nodig op de zaak. Guido redt het gewoon niet alleen en vindt dat Aisha moet komen helpen. Als Aisha naar de zaak gaat, laat ze Lizzy vaak alleen thuis. Dat is meestal aan het eind van de middag of begin van de avond, want veel klanten willen dat hun bedrijf na werktijd wordt schoongemaakt. Lizzy krijgt dan snel een boterham en wordt voor de TV gezet. Ook op zaterdag is Lizzy best vaak alleen thuis. En ze is nog maar 5 jaar.

Ik wilde me er niet mee bemoeien

Ik kwam daar achter toen ik op een zaterdag onverwacht langs ging. Ik had aardbeien op de markt gekocht en weet dat Lizzy gek is op aardbeien. Eerst werd er niet open gedaan en toen ik bijna weg wilde gaan, zag ik Lizzy voor het raam. Ik zwaaide dat ze open moest doen en dat deed ze toen ze mij zag. Ze zei dat mama weg was en dat ze de deur niet open mag doen als ze alleen thuis is. Ik vroeg haar of ze vaker alleen thuis was. Ze vertelde dat mama vaak papa moest gaan helpen en dat hij boos wordt als ze niet kan komen helpen. Daar schrok ik wel van. Maar ik twijfelde ook wel een beetje of het wel echt zo vaak was, want Lizzy kan soms overdrijven. En ik wilde me ook niet bemoeien met het gezin van mijn zoon. Hij wordt snel boos en wil met rust gelaten worden.

Samen face-timen

Ik heb die middag lekker aardbeien met Lizzy gegeten en haar geleerd hoe ze kan face-timen met een ipad. Toen ze me best vaak begon te bellen via facetime werd me duidelijk dat ze wel vaak alleen was. En ook dat ze het heel moeilijk vond om alleen te zijn. Ze moest haar verhaal kwijt en soms was ze ook bang. Ze durfde dat niet tegen haar mama te zeggen, want ‘mama wordt boos als ik niet lief ben’, zei ze. ‘En ze roept dan heel hard tegen mij’. En ze vertelde ook dat ze papa vaak hard tegen mama hoorde roepen. Toen begon ik me echt zorgen te maken.

Op de koffie

Ik ben op een ochtend op de koffie gegaan bij mijn schoondochter. Ik heb eerst voorzichtig gepolst hoe het zit, want ik wil haar niet beschuldigen. Ze gaf voorzichtig toe dat ze Guido vaak onverwacht moet komen helpen en dat ze dan geen tijd meer heeft om een oppas te zoeken. Guido vindt het ook onzin dat er een oppas moet komen. Ze is toch maar even weg? Hij wordt ook heel boos als ze niet snel komt. De eerste paar keer vond ze het heel spannend om Lizzy alleen te laten, maar na een paar keer begon het te wennen. Ze dacht eigenlijk dat het best goed ging met Lizzy. Ik heb aangeboden om af en toe op te passen en ook om met Guido te gaan praten. Ze gaf aan dat hij onder grote spanning stond om het bedrijf draaiende te houden. En dat hij dat vaak op haar afreageerde. Ze was duidelijk bang van hem en blij met het aanbod.

Praten helpt!

Het is goed dat we erover gepraat hebben, dat heeft ons allebei goed gedaan. We konden samen zoeken naar een oplossing en ook Guido helpen om een oplossing te zoeken. 

Maak jij je zorgen om een kind?

Weet jij dat verwaarlozing ook kindermishandeling is? Of als kinderen te maken hebben met heftige ruzies van hun ouders en er geen aandacht meer is voor hen?
Herken de signalen en kom in actie. Want er is altijd iets dat je kunt doen! En kom je er zelf niet uit? Vraag dan advies of hulp.

Angelique Valks, aandachtsfunctionaris huiselijk geweld ETZ: “Vandaag is dag 308 van 2020. Gisteren bespraken we het 230e geval van mogelijk huiselijk geweld dit jaar bij een patiënt, tijdens het multidisciplinair overleg in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ). 230 casussen: dat is bijna elke doordeweekse dag één. Gelukkig blijkt in veel gevallen een melding niet nodig.”

Vraagbaak voor collega’s

Als aandachtfunctionaris ben ik voorzitter van het multidisciplinair overleg over huiselijk geweld. Daarnaast ben ik vooral vraagbaak voor collega’s. Ze bellen me als ze twijfelen: zijn dit signalen van huiselijk geweld of niet? Moet ik hier wel of geen melding van maken? Ik kan die beslissing niet voor hen nemen. Wat ze met signalen doen, blijft hun eigen verantwoordelijkheid. Lastig is het vaak wel. Patiënten mogen erop vertrouwen dat wat ze vertellen, bij de behandelaar blijft. En die wil de behandelrelatie liever niet schaden. Wat ik zo’n geval vaak doe is spiegelen: wat als er wél iets aan de hand is?

Wat ik collega’s vooral meegeef, is open het gesprek aan te gaan met de patiënt, of die nu mogelijk slachtoffer is of dader. Een klassiek voorbeeld is de moeder die met een kind vol blauwe plekken naar de Spoedeisende Hulp (SEH) komt en zegt dat het is gevallen. Is de moeder niet consequent in haar antwoorden, dan kan dat een signaal zijn van kindermishandeling. In zo’n geval raad ik collega’s aan breed te kijken en te vragen. Misschien speelt schaamte een rol? Is het kindje van de commode gevallen toen zij even niet oplette? Ik adviseer hen ook altijd eerlijk te zijn. Zeg gewoon dat het je plicht is om te handelen volgens de meldcode.

Ziekenhuizen screenen alle patiënten tot 18 jaar op huiselijk geweld. Dat zijn we wettelijk verplicht. Kinderen tot 8 jaar worden letterlijk van top tot teen onderzocht. Ook werken alle ziekenhuizen in Nederland met signalerende vragenlijsten, de zogeheten sputovamo-formulieren. Dat gebeurt in elk geval op de SEH, de psychiatrische afdeling en moeder- en kindcentrum Fam.

Opkomen voor de underdog

Eerder werkte ik bij het ETZ als operatieassistent. Toen de kans voorbijkwam om aandachtsfunctionaris huiselijk geweld te worden, heb ik die met beide handen aangegrepen. Dit past bij mij. Als kind kwam ik altijd al op voor de underdog. Ik heb me met ziel en zaligheid op deze functie gestort. Mijn belangrijkste boodschap aan de collega’s is: vraag hulp. Je hoeft het niet alleen te doen. Samen komen we er wel uit. Vooral verpleegkundigen hebben die oproep nodig. Ik weet uit ervaring dat ze vaak vinden dat ze alles zelf moeten oplossen.

Regelmatig loop ik even een afdeling op. Dan heb ik bij psychiatrie bijvoorbeeld een gesprekje over een vader die een zelfmoordpoging heeft gedaan en door zijn kinderen is gevonden. We hebben het dan over de situatie thuis. Hoe wordt geregeld dat die veilig is als vader straks uit het ziekenhuis is ontslagen?
Bij het moeder- en kindcentrum komt het wel eens voor dat een baby direct na de geboorte bij de moeder wordt weggehaald. De Raad voor de Kinderbescherming heeft dan geoordeeld dat dit nodig is voor de veiligheid van het kind. Zoiets gun je natuurlijk geen enkele vrouw. Met verpleegkundigen bespreek ik in zo’n geval vooraf wat ze kunnen verwachten en hoe ze daarmee kunnen omgaan.

Aanschuiven bij teamoverleg

Werken volgens de meldcode is verplicht in het ziekenhuis, maar scholing erover niet. Dat vind ik merkwaardig. Om collega’s te informeren over de meldcode, schuif ik regelmatig een halfuurtje aan bij een teamoverleg. Dat doe ik bij voorkeur óók op plekken in het ziekenhuis die minder voor de hand liggen. Denk aan de röntgenafdeling, de gipskamer of bij het gastteam, dat maaltijden rondbrengt en patiëntenkamers schoonhoudt. De mensen die daar werken, zijn regelmatig even alleen met een kind. In situaties waar er mogelijk ruimte is voor een gesprek, waar je signalen kunt oppikken.

Soms hebben collega’s zoiets van: wat moet ik met dit onderwerp? Baliemedewerkers op de polikliniek bijvoorbeeld. Maar zij zien hoe ouders binnenkomen met hun kinderen, hoe ze hen toespreken. Krijgen ze daar een akelig gevoel bij? In acht van de tien gevallen speelt er dan ook daadwerkelijk iets. Ze zeggen ook wel eens tegen me: ik werk hier al 20 jaar en heb nog nooit zoiets meegemaakt. Maar als we dan doorpraten, blijkt het vaak toch anders te liggen. Dan komt het onderwerp loverboys ter sprake en zeggen ze: “Maar dát heb ik wel eens aan de hand gehad.”

Niet iedereen staat ervoor open dat ik kom praten over huiselijk geweld. Maar dat frustreert mij niet. Ik kom er gewoon een half jaar later nog eens op terug. En dan hoor ik vaak: “We hebben het er nog eens over gehad en er is nu wél ruimte. Vaak sluit ik ook aan bij activiteiten die worden georganiseerd. Zo heb ik tijdens een symposium over ouderenzorg gesproken over overbelaste mantelzorgers. En samen met onder meer de Taskforce organiseer ik elk jaar een symposium in het ziekenhuis. Het zou plaatsvinden in de Week tegen Kindermishandeling, maar is nu verzet naar juni. Door zo’n symposium zo aantrekkelijk mogelijk te maken – we hebben nu Karin Bloemen als dagvoorzitter – probeer ik zoveel mogelijk collega’s te bereiken.

Vragen op verjaardagsfeestjes

Ik vind het belangrijk dat steeds meer mensen, in het ziekenhuis en daarbuiten, weten dat ik me bezighoud met huiselijk geweld. Zodat ze me kunnen aanspreken over het onderwerp. Zoals ik vroeger op verjaardagsfeestjes vragen kreeg over medische onderwerpen, krijg ik ze nu over kindermishandeling. Dat geeft mij weer de gelegenheid duidelijk te maken dat iederéén de morele plicht heeft om niet weg te kijken. Wees die persoon die het verschil maakt voor dit kind.

Tips

Tips die Angelique Valks wil meegeven:

• Besef dat je een lange adem nodig hebt om dit onderwerp bij collega’s ‘tussen de oren’ te krijgen
• Vier je successen: sta af en toe stil bij wat je werk oplevert. Zo bel ik regelmatig met Veilig Thuis om te informeren hoe opvolging is gegeven aan een melding.
• Geef je ergens een praatje? Benoem dat dat er mogelijk mensen tussen je publiek zitten, die zelf met huiselijk geweld te maken hebben gehad. Geef hen de mogelijkheid onopvallend de ruimte te verlaten, maar ook om er later een-op-een op terug te komen.
  
  

Als beleidsadviseur van de gemeente Hilvarenbeek heeft Sanne Abrahams de onderwerpen zorg, veiligheid en jeugdbeleid in haar dossier. “Kindermishandeling gaat me aan het hart”, zegt ze. “Wij volwassenen hebben de plicht om kinderen uit een onveilige situatie te halen, thuis of waar dan ook. Want weet je: die kinderen weten vaak niet beter.”

‘We zijn hier met elkaar begaan. Ook met onze kinderen’

“Landelijk komt vier procent van de meldingen over kindermishandeling vanuit het onderwijs”, weet Sanne. De cijfers schudt ze zó uit haar mouw, professioneel en kalm. Ze kan vervolgens slecht haar boosheid verbergen over hoe veel kinderen te lang aan hun lot worden overgelaten. “Vier procent!”, herhaalt ze. “Terwijl vrijwel alle kinderen in Nederland onderwijs krijgen!”

Beroepskrachten die werken met onze kinderen deinzen nog steeds terug bij vermoedens van kindermishandeling. Sanne begrijpt de schroom, maar heeft er geen begrip voor. “Wegkijken kan écht niet. Herken signalen en durf in te grijpen. Ga in gesprek met het kind als het vaak ziek is, blauwe plekken heeft of overdreven druk of juist rustig is. ‘Hoe is het met je? Alles goed thuis?’ Als je twijfels houdt kun je, nee: móet je als beroepskracht de ouders aanspreken. ‘Het valt me op dat uw kind stil is, vaak schrikt, moe, snel afgeleid. Ik maak me wat zorgen. Gaat het wel thuis? Kan ik iets voor je doen?’ Ja, dat is knap moeilijk. Daarom duurt het al gauw zeven jaar voor een mishandeld of verwaarloosd kind geholpen wordt. Zeven jaar! Dat willen we in onze gemeente zo lang niet laten duren. Dat pakken we hier samen aan!”

Vandaar een lokaal ambassadeursteam Verbind voor het Kind, een regionale Taskforce Kindermishandeling
en de website www.zorgenomeenkind.nl. Hier kan iedereen informatie vinden over hoe je jezelf of een kind of ouder uit je buurt, sportclub of vriendenkring kunt helpen als het niet lekker gaat. “We zijn in onze gemeente altijd met elkaar begaan. Laten we dat ook zijn met onze en elkaars kinderen. Daarmee kunnen we samen veel leed voorkomen.”

Ook jij kunt iets doen!

Sanne zet zich in voor de strijd tegen kindermishandeling. Verschillende ambassadeurs uit Hilvarenbeek delen hun verhaal. Hoe zij verschil maakten voor een kind. Maak jij je zorgen om jezelf, een kind of een gezin? Kom dan in actie. Want er is altijd iets wat je kunt doen. Oók als je twijfelt.

Mascha Verboven-Netten uit Haghorst vertrouwde het niet helemaal: kinderen in de buurt van kennissen werden soms nogal hardhandig (‘aan de staart’) van de straat naar binnen getrokken. Haar kennissen hoorden geregeld vervelende geluiden. “Opvoeden verliep daar niet altijd zachtzinnig.” Na enig dubben besloot ze anoniem melding te doen van het vermoeden van kindermishandeling.

‘In iedere ouder zit vooral liefde’

“Het woord ‘kindermishandeling’ staat me tegen”, zegt ze nu. “Het klinkt alsof die ouders hun kinderen bewust pijn wilden doen. Daar geloof ik niks van, in iedere ouder zit volgens mij vooral liefde.” Als moeder weet Mascha dat de opvoeding van kinderen je soms boven het hoofd kan groeien. “In je onmacht en stress kun je dan dingen doen of achterwege laten waar je kwetsbare kinderen door geraakt worden. Soms letterlijk. Als dat te vaak gebeurt of te lang achtereen kan het zijn dat je hulp nodig hebt. Ook als je zelf niet in staat bent erom te vragen. Dan ben je denk ik blij als anderen je ongevraagd die hulp aanbieden, ook anoniem. Dáárom pleegde ik dat telefoontje naar Veilig Thuis. Niet om die ouders te veroordelen of straffen, maar om hen en hun kinderen te helpen.”

In een ander geval ging Mascha op theevisite. “De dochter liep er steeds verwaarloosder en onverzorgder bij. Toen heb ik mezelf bij haar moeder uitgenodigd om gewoon eens van nabij de situatie te bekijken. Niet uit platte nieuwsgierigheid, daarvoor is ook mijn eigen privacy me te lief. Ik ging langs om te zien of ik ergens mee kon helpen. Even te laten weten dat ik belangstelling heb in háár, als moeder. Laten zien dat ik aanspreekbaar was, altijd bereid een keer de helpende hand te bieden. Daarmee kreeg zij direct wat lucht. Er kwam ook hulp van maatschappelijk werk, waardoor het al snel beter ging in het gezin.”

Moeilijk? “Je moet wel even een drempel over. Maar het is beter dan niets doen.”

Ook jij kunt iets doen!

Mascha zet zich in voor de strijd tegen kindermishandeling. Verschillende ambassadeurs uit Hilvarenbeek delen hun verhaal. Hoe zij verschil maakten voor een kind. Maak jij je zorgen om jezelf, een kind of een gezin? Kom dan in actie. Want er is altijd iets wat je kunt doen. Oók als je twijfelt.