28 studenten van Fontys Hogeschool Pedagogiek werkten van september 2020 tot januari 2021 aan zes opdrachten vanuit de Taskforce Kindermishandeling Hart van Brabant op het gebied van gezond en veilig opgroeien.
De studenten van de minor Jeugdhulp Specialist zijn onder begeleiding van professionals verbonden aan de Taskforce Kindermishandeling in het werkveld aan de slag gegaan met de opdrachten. Op 4 februari 2021 presenteerden de zes groepen de opbrengsten in een online bijeenkomst.
De Taskforce kindermishandeling is blij met de resultaten en verrast hoe ver sommige producten al uitgewerkt zijn. Met een aantal van deze producten, of wellicht een combinatie van producten, gaan we aan de slag om te kijken hoe we ze verder kunnen brengen. Qua inhoud, uitvoerbaarheid en financiële haalbaarheid. Denk hierbij aan de toolkit onderwijs, de praten helpt-pot en toolkit alsjeuitelkaargaat.nl. Voor een veilig sportklimaat zijn momenteel ook mooie landelijke ontwikkelingen waar we als regio Hart van Brabant pilotregio voor willen zijn. Kortom, volop actie en kansen om in te zetten op een preventieve aanpak bij veilig en gezond opgroeien. Daar heeft elk kind recht op!
1. Toolkit ‘Als je ouders uit elkaar gaan… en dan’
- Opdracht: Ontwerp een product voor basisschoolkinderen waarvan de ouders uit elkaar gaan.
- Opdrachtgever: Gemeente Hilvarenbeek. Gemeente Hilvarenbeek is één van de pilotgemeenten in de regio Hart van Brabant voor ontwikkeling van een fysiek scheidingsloket in verbinding met het online scheidingsloket www.alsjeuitelkaargaat.nl.
- Resultaat: de studenten ontwikkelden toolkits voor groep 3-5, voor groep 5-6 en voor groep 7-8. In dit filmpje vertellen ze over de aanpak, wat er in de toolkits zit en over hun aanbevelingen.
De studenten over het resultaat: “Wij denken een product te hebben ontworpen wat een laagdrempelig hulpmiddel kan zijn voor het basisschoolkind. Wij denken dat dit troost of ondersteuning kan bieden bij het verwerken van een scheiding van ouders. Ook zijn wij van mening dat dit product het makkelijker maakt om het gesprek aan te gaan met leeftijdsgenoten, maar wellicht ook met de leerkracht of met ouders. Tevens denken we dat andere kinderen, waarvan de ouders bij elkaar zijn, ook beter gaan begrijpen wat het betekent wanneer de ouders van een klasgenootje uit elkaar gaan.”
Over de opdracht
We vroegen de studenten wat ze van de opdracht vonden en wat het belangrijkste inzicht is over (aanpak) kindermishandeling dat ze hebben opgedaan tijdens het werken aan deze opdracht.
“We vonden de opdracht ontzettend leerzaam en leuk. We hebben veel mogen leren van de manier waarop kinderen ontwikkelen (bijv. op cognitief en sociaal gebied), wat belangrijk is voor kinderen wanneer hun ouders gaan scheiden/zijn gescheiden, en ook hoe kinderen ons vooruit hebben geholpen met het ontwikkelen van de toolkit. Er kwamen zoveel nieuwe creatieve ideeën van de kinderen waar wij nog niet eens aan hadden gedacht. Dit maakte dat wij de toolkit nog passender konden maken om de hulpvraag te beantwoorden.
Wat voornamelijk naar voren kwam (ook tijdens het praktijkonderzoek) was dat praten het allerbelangrijkste is tijdens een situatie waarin ouders ervoor kiezen uit elkaar te gaan. Kinderen willen graag gehoord worden door een leerkracht, door hun ouders natuurlijk, maar ook door leeftijdsgenoten. Zij willen hun hart kunnen luchten. Wij zijn heel erg blij dat wij alvast een klein opzetje hebben kunnen maken voor hen, en hopen ontzettend dat dit een succesverhaal wordt op alle scholen!”
Hoe verder?
Een proefversie van de toolkit is in de maak. Gemeente Hilvarenbeek bekijkt of de toolkit aangeboden kan worden op alle scholen in de gemeente Hilvarenbeek. Vervolgens wordt gekeken naar ervaringen en als de toolkit een succes is wordt bekeken of deze aangeboden kan worden op andere scholen in Brabant.
2. Geweld voorkomen: Post over liefde, relaties en aandacht voor elkaar
- Opdracht: ontwerp een prototype van een middel dat ieder kwartaal per post verzonden wordt aan kinderen. De kwartaalpost moet kinderen (en hun ouders) leren om liefde naar elkaar te uiten, oprechte aandacht te hebben voor elkaar, iets voor een ander te doen, enzovoorts.
- Opdrachtgever: werkgroep ‘Actief Burgerschap’ van de regionale Taskforce Kindermishandeling
- Resultaat: De studenten ontwikkelden ‘Post met hartjes’. Omdat ze vinden dat iedereen te veel bezig is met wat er er allemaal niet goed gaat in de opvoeding en het gezin. In dit filmpje leggen ze uit hoe post met hartjes werkt.
De studenten over het resultaat: “Met deze post sturen wij positieve informatie gericht op (beginnend) #ouderschap, #liefde, #relaties en #aandachtvoorelkaar. Altijd met een doe-opdracht die gericht is op de interactie tussen de opvoeder en het kind. #PostmetHartjes inspireert het gezin om – in onze drukke levens – aandacht te geven aan elkaar. Wij zijn er super trots op en hopen dat dit product ook in de praktijk echt een succes wordt en zorgt voor een preventieve benadering van kindermishandeling.”
Over de opdracht
We vroegen de studenten wat ze van de opdracht vonden en wat het belangrijkste inzicht is over (aanpak) kindermishandeling dat ze hebben opgedaan tijdens het werken aan deze opdracht.
“We vonden de opdracht erg leuk. Het was een opdracht die we nog nooit eerder hebben gehad. We hebben echt de kans gekregen om iets te gaan betekenen in de praktijk en zelf onderzoek te doen. Het was leuk om een keer een andere kijk te hebben op een bepaald onderwerp.
Het belangrijkste inzicht is toch wel dat je samen met alle andere burgers kindermishandeling tegen moet gaan. Je hoeft het niet alleen te doen. Door mensen kennis te geven over wat kindermishandeling nou is en wat je moet doen als je ermee in aanraking komt kan dit te samenleving steeds meer een beetje beter maken!”
Hoe verder?
Wij zijn van plan dit ook echt op de markt te gaan brengen. Door te lobbyen bij verschillende instellingen hopen we dit product onder de aandacht te krijgen en te zorgen dat gezinnen zich aan gaan melden voor de post.
3. Actief met een veilig sportklimaat. Hoe kunnen we sportverenigingen inspireren?
- Opdracht: onderzoek hoe we verenigingen die nog niet actief zijn met een veilig sportklimaat kunnen inspireren om met het thema aan de slag te gaan. Onderzoek tevens of een inspiratiesessie voor verenigingen (besturen/trainers) gericht op de ‘jonge trainers’ (12 tot 18 jaar) kan bijdragen om verenigingen wél aan de slag te laten gaan.
- Opdrachtgever: werkgroep Sport & Recreatie van de regionale Taskforce Kindermishandeling
- Resultaat: in dit filmpje presenteren de studenten de resultaten van hun onderzoek.
De studenten over het resultaat: “We zijn erachter gekomen dat veel voetbalverenigingen toch het gevoel en idee hebben dat kindermishandeling niet bij hun speelt en dat het daarom niet nodig is om mee te doen met campagnes etc. Veel verenigingen hebben nauwelijks een beeld hoe vaak kindermishandeling voorkomt in Nederland. Door het coronavirus heb we wel het gevoel dat we minder uit de opdracht hebben kunnen halen. Dit heeft te maken met het werven van respondenten en de online meetings, waardoor het proces een stuk trager is verlopen.”
4. Praten helpt! Tips en tricks voor leerkrachten om te praten over kindermishandeling
- Opdracht: Breng in kaart welke initiatieven, projecten, leermethodes er zijn om de thema’s kinderrechten en kindermishandeling in het primair onderwijs onder de aandacht te brengen. Bekijk vervolgens welke onderdelen kunnen aansluiten bij de doorgaande leerlijn die in de regio Hart van Brabant ontwikkeld wordt. De leerlijn start in de groepen 1 en 2 met de methode Schildje, de methode Kinderrechten nu in groep 6 tot de weerbaarheidslessen van het Marietje Kessels Project in groep 7 en 8. De bedoeling van de leerlijn is dat kinderen weerbaar zijn en geïnformeerd zijn over hun rechten als ze de overstap maken naar het voortgezet onderwijs.
- Opdrachtgever: werkgroep Kwetsbare Kinderen van de regionale Taskforce Kindermishandeling
- Resultaat: de studenten ontwikkelden een koffer voor leerkrachten met tips en tricks om te praten over kindermishandeling. In dit filmpje vertellen ze hoe ze de opdracht aangepakt hebben.
De studenten over het resultaat: “We zijn ontzettend tevreden over de koffer en de materialen die erin zitten. Wel hadden we graag nog meer tijd willen hebben om het in de praktijk te testen en dit te evalueren om eventueel nog dingen bij te stellen.
De toolkit is te zien op www.zorgenomeenkind.nl/onderwijs.
Over de opdracht
We vroegen de studenten wat ze van de opdracht vonden en wat het belangrijkste inzicht is over (aanpak) kindermishandeling dat ze hebben opgedaan tijdens het werken aan deze opdracht.
“In het begin was het erg zoeken naar een startpunt. Het concretiseren van de opdracht en het maken van een plan had even wat tijd nodig, al waren we wel gelijk enthousiast. Toen we eenmaal op gang kwamen werd het steeds interessanter en uiteindelijk vonden we het misschien wel de leukste opdracht van de minor!
Wij kwamen er al gauw achter dat vooral de bewustwording over kindermishandeling (vormen, frequentie, aanpak, Meldcode, etc.) bij anderen vergroot moet worden, als voorwaarde om vervolgens te durven handelen en in te grijpen. Dit hopen wij dan ook te kunnen bereiken met ons product.”
Hoe verder?
De toolkit staat op de website zorgenomeenkind.nl/onderwijs voor leerkrachten om te gebruiken. Verder willen ze flyers neerleggen op een aantal basisscholen om zo interesse te wekken voor het product.
5. Praten Helpt-pot
- Opdracht: Verdiep je in informatie en materialen die nodig zijn om in de week tegen kindermishandeling (16- 21 november 2020) in de Bibliotheek en mogelijk op andere relevante plekken aandacht te besteden aan het thema: Praten helpt.
- Opdrachtgevers: De Bibliotheek Midden-Brabant en Taskforce Kindermishandeling
- Resultaat: de studenten ontwikkelden de Praten helpt-pot. Een pot met vragenkaartjes aan de hand waarvan kinderen en volwassen het gesprek kunnen aangaan. De Praten helpt-pot is gemaakt in de stijl van Blue, de voorlichtingscampagne voor kinderen ontwikkeld door de Taskforce Kindermishandeling Hart van Brabant. In dit filmpje vertellen de studenten over hun product.
Over de opdracht
De studenten over de opdracht: “Kindermishandeling bespreekbaar maken is natuurlijk een ontzettend mooi initiatief, dus wij deden ons uiterste best om een goed product neer te zetten. Hiervoor hebben we zowel praktijk- als literatuuronderzoek gedaan. Uiteindelijk is daar de ‘Praten helpt pot’ uit voortgekomen waarin alle vormen van kindermishandeling aan bod komen. De doelgroep voor deze pot is kinderen tussen de 8 en 10 jaar. Wij hopen dat door middel van de ‘Praten helpt pot’ kinderen meer leren over wat kindermishandeling en huiselijk geweld inhoudt, hoe het herkend kan worden, wat ze kunnen doen als het bij hen zelf gebeurt en wat ze kunnen doen als het bij een ander gebeurt. Daarbij hopen wij dat kinderen meer durven te praten over het onderwerp kindermishandeling en huiselijk geweld. Zelf zijn wij erg trots op het resultaat en wij hopen dat we hier veel mensen mee kunnen helpen.”
Hoe verder?
Er zijn inmiddels 100 prototypen van de praten helpt-pot in omloop. Die staan bij bibliotheken en basisscholen. De studenten hebben veel complimenten gekregen en gehoord dat mensen enthousiast waren over ons product. Ze hebben ook al meerder verzoeken gehad om een praten helpt-pot te ontvangen. In de praten helpt-pot zat een enquête die een aantal verbeterpunten heeft opgeleverd. Het prototype wordt nu aangepast onder regie van de Lochal Bibliotheek. De studenten gaan de pot ook inzetten tijdens hun eigen stages.
6. Trauma’s in de klas van het Entreecollege
- Opdracht: onderzoek hoe leerkrachten omgaan met trauma’s in de klas. Hebben de docenten voldoende kennis over trauma’s? Wat doet een trauma met een leerling en wat voor gedrag kan dit teweeg brengen? Wat zetten de leerkrachten zelf al in en wat werkt? Waar liggen de vragen van de leerkrachten m.b.t. Trauma(sensitief werken) en wat zijn de behoeftes
- Opdrachtgevers: Entreecollege en Sterk Huis. Het Entreecollege Tilburg heeft een zeer kwetsbare groep jongeren in huis. Het zijn studenten met problemen op vaak meerdere leefgebieden. De ervaring is dat een deel van deze jongeren te maken hebben (gehad) met trauma’s, die zich uiten in gedragsproblemen.
- Resultaat: de studenten leverden een rapport met literatuur- en praktijkonderzoek op met aanbevelingen voor het Entreecollege. Deze aanbevelingen zijn gericht op hoe docenten aan de slag kunnen met trauma sensitief werken. Ook maakten ze een lijst met literatuur waar docenten signalen, gevolgen en handvatten in terug kunnen vinden. Zodat zij een houvast hebben voor omgaan met trauma’s. In dit filmpje vertellen de studenten hoe ze de opdracht aangepakt hebben.
De studenten over het resultaat: “We zijn erg blij met de resultaten. We hebben echt het team van het Entreecollege centraal gezet en hun behoeften geprobeerd zo aansluitend mogelijk te beantwoorden. Graag hadden we meer tijd willen hebben om meer medewerkers te kunnen spreken en eventueel de focusgroep op te kunnen zetten.”
Over de opdracht
We vroegen de studenten wat ze van de opdracht vonden en wat het belangrijkste inzicht is over (aanpak) kindermishandeling dat ze hebben opgedaan tijdens het werken aan deze opdracht.
“Ik vond het een harstikke leuke inspirerende opdracht. Het interessant om via deze weg kennis te maken met het werkveld. Tijdens het werken aan deze opdracht heb ik continu het gevoel gehad dat ik het verschil kan maken. Door deze opdracht hebben we echt bij kunnen dragen aan het werkveld en dat is een heel fijn gevoel. Leerzaam en inspirerend. Een opdracht met een blik op de toekomst.”
“Je wordt niet graag geconfronteerd met het feit dat kindermishandeling aanwezig is. Dit is ook de reden dat vaak belangrijke personen de signalen van kindermishandeling niet (bewust) zien. De essentie van het signaleren en ondernemen van actie/doorverwijzen is cruciaal en dat is tijdens de opdracht weer duidelijk geworden. Daarnaast is kindermishandeling zo breed en kan het in een klein hoekje zitten. Het is niet alleen het meisje met blauwe plekken op haar arm die erg stil is gedurende de dag, maar ook de jongen die aan het overcompenseren is door juist erg aanwezig en sociaal te zijn. Het meisje valt op, de jongen niet. Hoewel de jongen verwaarloosd wordt thuis en te weinig aandacht krijgt, waardoor hij dit op school opeist. Blijf in gesprek gaan met kinderen, ze weten meer dan dat we denken en hebben echt wel door wat er gebeurt!”
“Wij hebben ons tijdens het onderzoek vooral bezig gehouden met wat een trauma is en hoe kun je daar mee omgaan. Dit is dus niet direct aanpak van kindermishandeling maar een trauma is meer een gevolg ervan. Maar het heeft mij wel doen inzien wat het gevolg kan zijn van kindermishandeling. Hoe zich dit kan uiten bij jongeren. En dat we dat absoluut moeten voorkomen dus dat de aanpak nog belangrijker is.”