“Sexting? Onze kinderen gaan dat gewoon doen.” Het is niet geruststellend wat enkele tientallen ouders meekrijgen, tijdens een avond over online veiligheid op 20 november in de Tiburgse LocHal. Gelukkig is er, naast veel informatie, ook goede raad. “Leer kinderen zelf keuzes maken.”
Terre des Hommes is vooral bekend van projecten in ontwikkelingslanden. Maar de kinderrechtenorganisatie is ook actief in eigen land, met Watch Nederland, dat zicht richt op seksuele uitbuiting van kinderen. Programmaleider Jasper Iking is vanavond een van de sprekers. Hij vertelt dat naar schatting zo’n 1300 minderjarigen in Nederland seksueel worden uitgebuit. Slechts een paar procent is in beeld.
Lokadvertenties en -profielen
Doel van Watch Nederland is de vraag naar seks met kinderen stoppen en de misbruikers frustreren en ontmoedigen. Dat gebeurt onder meer door het plaatsen van lokadvertenties en -profielen. Hoe zo’n lokprofiel werkt, was een week eerder te zien bij de NOS.
Seksuele uitbuiting, en dus ook die van kinderen, is een vorm van mensenhandel. De opvang en ondersteuning van slachtoffers van mensenhandel is sinds enkele jaren een taak van gemeenten. “Waarom hebben wij een rol?”, vraagt Hadeline Vorselaars van gemeente Tilburg. “Mensenhandel manifesteert zich vaak op lokaal niveau.” Medewerkers van de gemeente, zoals leerplichtambtenaren, kunnen signalen oppikken.
Samen met bijvoorbeeld scholen, wil de gemeente het bewustzijn over seksuele uitbuiting van kinderen vergroten en zo meer zicht krijgen op de omvang van het probleem. Tilburg heeft ook een zorgcoördinator mensenhandel, die veel weet over procedures en hulp- en zorgaanbod.
Dichterbij dan je denkt
Zowel Jasper als Hadeline benadrukken dat seksuele uitbuiting van minderjarigen dichterbij is dan je denkt. Jasper schetst ook hoe jongens er als het ware kunnen worden ‘ingezogen’. En Hadeline wijst de ouders op een ongeveer 20 minuten durende film die laat zien hoe dit bij meisjes gaat.
“Is dit voor jullie een ver-van-mijn-bed-show?”, vraagt Halima Özen, die deze avond presenteert. “Het is je grootste nachtmerrie”, zegt een van de moeders. Maar ze zegt ook dat ze meer op zoek is naar basale informatie over online veiligheid. “Waar loop je tegenaan in de praktijk?”
TikTok is leuk!
Dat aspect komt vooral na de pauze aan bod. Dan spreekt Lucinda Bienert van bibliotheek Midden-Brabant over mediawijsheid. Ze benadrukt dat kinderen het vooral leuk vinden om foto’s en filmpjes te maken en te verspreiden via social media als TikTok, Snapchat en Instagram. Maar natuurlijk zijn er ook gevaren: grooming, sexting, pesten en verslaving.
Ze gaat met ouders in gesprek aan de hand van stellingen. Zoals deze: ik moet dezelfde vaardigheden en kennis hebben over social media als mijn kinderen. “Nee, dat kan niet”, zegt een vader. “Zij leren dat veel sneller, maar wij hebben weer meer levenservaring.” Wat ouders dan wel kunnen doen? Een internetslot heeft geen zin, zegt Lucinda. Want overal is wifi. Meekijken is volgens haar wel verstandig. Maar het allerbeste is het gesprek aangaan, op een open manier, en kinderen zo bewust maken van de gevaren. “Leer kinderen voor zichzelf te denken. En begin daar al mee in de kleutergroep.”
13 jaar en zwanger van je loverboy
“Sexting? Onze kinderen gaan dat gewoon doen”, zegt Judith Martens van Sterk Huis. Het verzenden en ontvangen van seksueel getinte beelden en teksten is voor deze generatie heel normaal. “Je moet vooral met ze bespreken hoe ze dat veilig kunnen doen.”
Sterk Huis behandelt onder meer jeugdige slachtoffers van seksuele uitbuiting. Judith weet dat sommige jongens en meisjes er makkelijker aan ten prooi vallen dan andere. Zoals kinderen die onveilig of juist te beschermd zijn opgegroeid. Ze laat een paar casussen zien: voorbeelden van seksuele uitbuiting gebaseerd op wat hulpverleners in de praktijk tegenkomen. Zo noemt ze een 13-jarig meisje, zwanger van haar loverboy, met een moeder die werkt in de prostitutie en een ‘stiefvader’ die haar mishandelt.
Judith hoeft niemand te vertellen dat meisjes zoals in dit voorbeeld hulp nodig hebben. Maar er is helaas veel wat een goede hulpverlening voor jeugdige slachtoffers van seksuele uitbuiting in de weg staat.
Zelfwaardering en weerbaarheid
Tot slot komen alle sprekers naar voren, zodat de ouders hen vragen kunnen stellen. Van die gelegenheid wordt dankbaar gebruik gemaakt. Het laatste woord is aan Lucinda: “Geef je kinderen zelfwaardering mee en weerbaarheid; leer ze zelf keuzes maken.”
Verder heeft ze voor de ouders een lijstje met websites en andere informatie over het onderwerp klaarliggen. Moeder Francis neemt twee stapeltjes mee, een voor zichzelf en een voor een vriendin. Ze heeft een zoon in groep 7 en maakt zich regelmatig zorgen om wat er allemaal mis kan gaan. “Ik weet nu waar ik meer informatie kan vinden over dit onderwerp. Informatie ook die me kan helpen het gesprek met mijn zoon aan te gaan. Het is fijn dat iemand dat al heeft uitgezocht.”
Meer informatie: