Een reservegymtasje achterin de klas. Voor een leerling van gescheiden ouders, die zijn linker sportschoen soms bij mama heeft liggen en de rechter bij papa. Zomaar een tip van een basisschooldocent aan collega’s, tijdens twee workshops die de Taskforce Kindermishandeling donderdag 24 oktober gaf. Dat gebeurde tijdens de zesde editie van MeetUp013 op basisschool De Stappen in Tilburg.
Thema van de bijeenkomst – waar mensen uit het onderwijs elkaar ontmoeten en van elkaar leren – was Diversiteit in de klas. Hoewel je het niet altijd ziet, speelt er soms van alles bij een kind. Pesten, een trauma, scheiding of mishandeling bijvoorbeeld. Hoe ga je daar als docent mee om? En hoe kun je het verschil maken voor een kind?
Het reservegymtasje laat zien hoe eenvoudig je een kind soms kunt helpen. “Na ouders zijn docenten een van de belangrijkste steunfiguren voor een kind”, zegt Tanja Stappershoef, hulpverlener complexe scheidingen bij Sterk Huis. Het verschil maken hoeft niet ingewikkeld te zijn. “Het belangrijkste is: er voor ze zijn, naar hen luisteren en hen serieus nemen.”
Docenten moeten al zo veel
Die boodschap hoorde ook clustermanager Teun Haans van Sterk Huis. Samen met Berna Trommelen van de Taskforce gaf hij een workshop over kindermishandeling. ”Bij veel docenten leeft het gevoel dat ze al zo veel moeten” zegt hij. “En toch vragen we óók oog te hebben voor signalen van onveiligheid en kindermishandeling. In een onveilige situatie komt een kind niet tot leren. In onze beleving is signaleren en handelen dus geen éxtra taak.”
Maar wat te doen als je vermoedt dat een kind psychisch of lichamelijk wordt mishandeld, wordt verwaarloosd of seksueel misbruikt? “Luister oprecht naar het kind en neem het verhaal serieus. Kijk niet weg, en wordt ook niet de redder van de dag. Volg het kind.” En: “Houd het signaal niet voor jezelf, maar bespreek het met anderen”, is Teuns advies. Verder zijn er speciale trainingen voor docenten in het werken met de de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.
Docenten die een vermoeden hadden en daar uiteindelijk niks mee deden, hebben achteraf vaak spijt, weet Teun. Dat beamen deelnemers met eigen verhalen. Door een protocol of wachtlijst lieten de deelnemers zich afschrikken en deden uiteindelijk niets; ze lieten los. Verschillende deelnemers aan de workshop gaven aan een volgende keer wél door te pakken.
Gevolgen op latere leeftijd
De deelnemers aan de workshop kindermishandeling waren zeer onder de indruk. Bijvoorbeeld over de medische gevolgen op latere leeftijd voor kinderen die langdurig onveilig opgroeien. Teun: “Uit onderzoek blijkt dat tachtig procent in de loop van hun leven psychiatrische problematiek ontwikkelt. Verder is de kans op hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker groter.”
Ook bij de workshop over scheiden kwamen indrukwekkende feiten aan de orde. “Rechtbanken in Nederland krijgen jaarlijks met 33.000 echtscheidingen per jaar te maken”, weet Tanja. “En dan hebben we het nog niet eens over ouders die niet getrouwd waren en uit elkaar gaan.”
Tanja gaf de workshop samen met Veronica Smits, universitair hoofddocent jeugd- en familierecht. Veronica besteedde onder meer aandacht aan de juridische status van ouders na een scheiding. Of een vader of moeder bijvoorbeeld ouderlijk gezag heeft, kan van invloed zijn op hoe een school hen moet informeren. Tanja: “Het is goed om te weten hoe het zit. Want voor je het weet ben je onderdeel van de strijd tussen twee ex-echtgenoten.”
Sleutel tot verandering
Sietske van der Wegen zit in de denktank van MeetUp013. Terugblikkend constateert ze dat de Taskforce een waardevolle bijdrage heeft kunnen leveren aan de zesde editie van MeetUp013. “Kindermishandeling en scheiding zijn onderbelichte thema’s in het onderwijs”, zegt ze. “Tijdens opleidingen, studiedagen of congressen komen ze niet altijd aan bod.” Door de Taskforce een podium te bieden, hoopt ze dat workshopdeelnemers nu beter weten wat te doen. “Je kunt misschien niet direct een oplossing bieden, maar wel de sleutel tot verandering zijn.”
Meer informatie over scheiden is te vinden op:
https://www.alsjeuitelkaargaat.nl/
Voor trainingen over de Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling en andere informatie, mail je naar info@coordinatiepuntmeldcode.nl of kijk je op https://www.zorgenomeenkind.nl/
De mensen van de Taskforce komen ook graag persoonlijk informatie geven op een bijeenkomst die je organiseert.