Preventiemedewerker Karin van Gompel van Novadic-Kentron verslavingszorg begeleidt kinderen van ouders met psychische of verslavingsproblemen, in zogeheten KOPP/KOV-groepen. “Ze zijn blij dat ze weer naar school kunnen. Voor deze kwetsbare kinderen is dat een plek waar ze gewoon kind kunnen zijn.”
Nederland telt 90.000 kwetsbare kinderen van ouders met psychische en/of verslavingsproblemen. De regio Hart van Brabant telt meer dan 15.000 van deze kinderen. De coronamaatregelen hebben hen extra hard getroffen.
Ze hebben grote behoefte aan een plek waar ze de mogelijkheid hebben even hun zorgen te parkeren. Karin hoopt dan ook dat kinderen van ouders met psychische of verslavingsproblemen tijdens de coronamaatregelen ergens anders terecht konden als het hen thuis eventjes teveel werd. Bijvoorbeeld bij familie of buren. “Een plek waar ze hun verhaal kunnen doen. Dat hoeft niet te gaan over problemen. Juist een keer niet.”
Thuis lesgeven stressvol voor ouders
Het lukt ouders met psychische of verslavingsproblemen vaak niet om de ouder te zijn die zij willen zijn. “We horen terug van ouders dat het stressvol voor hen was: de kinderen thuis en zelf lesgeven, terwijl zij ook worstelen met hun eigen problematiek. En als het voor de ouders lastig is, krijgen de kinderen dat ook mee”, zegt Karin. Behalve dat ze soms meedeinen op de gevoelens van hun ouders, zorgen ze ook vaak voor kleinere broertjes of zusjes.
Ze zijn kwetsbaarder dan leeftijdsgenoten, om verschillende redenen. Karin: “De verantwoordelijkheid die ze vaak al jong op zich nemen, staat een gezonde ontwikkeling in de weg.” Daarnaast is een psychische aandoening of verslavingsgevoeligheid veelal erfelijk belast. Bovendien nemen ze soms onbewust een voorbeeld aan het gedrag van hun ouders. Ook hebben de gezinnen waarin ze opgroeien, nogal eens een beperkt netwerk.
Je bent niet de enige
Deze piekeraars – of ze nu kind zijn, puber of jongvolwassene – hebben veel baat bij het lotgenotencontact van de KOPP/KOV-groep. Dat is in elk geval wat ze teruggeven aan Karin. “Je mag er alles zeggen, vragen of gewoon luisteren”, legt ze uit. “Je gevoelens mogen er zijn, van boosheid richting je ouders tot houden van. Het is ook een plek waar je aan een half woord genoeg hebt. Waar anderen je begrijpen en je ervaart dat je niet de enige bent.”
Tijdens de groepsbijeenkomsten is er ook aandacht voor psycho-educatie. Daardoor snappen kinderen hun ouders beter en weten zij dat hun ouder het zelf ook liever anders zou zien. Andere belangrijke functies van de groepen zijn ik-versterking en ontschuldigen. Veel van deze kinderen denken dat zij de oorzaak zijn dat hun ouder zo op hen reageert.
Mag jouw kind alles vertellen?
Deelname aan een KOPP/KOV-groep begint altijd met een kennismakingsgesprek met ouder(s) en kind(eren). “We vragen dan onder meer toestemming: mag jouw kind vertellen over de thuissituatie en zijn of haar beleving?” Er zijn ook twee bijeenkomsten speciaal voor ouders of opvoeders. Daar leggen Karin en haar collega’s uit wat ze doen, wat ze bij de kinderen willen bereiken.
Bekend is dat ongeveer twee derde van deze kinderen op latere leeftijd zelf psychische klachten ontwikkelt. Deelname aan deze groep kan dat voorkomen. Karin: “Als het later goed met iemand gaat, zijn er natuurlijk altijd verschillende factoren die daaraan hebben bijgedragen. Wij kijken vooral naar de evaluaties van kinderen en hun ouders zelf.” Ouders geven bijvoorbeeld aan dat hun kind opener is geworden, meer voor zichzelf opkomt en beter begrijpt wat er met de ouder aan de hand is.
We gunnen het elk kind
Karin beklemtoont dat de KOPP/KOV-groepen open staan voor álle kinderen met een ouder met psychische of verslavingsproblemen. De ouder hoeft geen diagnose te hebben.
En het kind zelf hoeft geen gedragsproblemen of een stoornis te hebben. “Het is een preventieve groep die we elk kind gunnen.”
Er zijn KOPP/KOV-groepen voor kinderen in de basisschoolleeftijd, middelbare scholieren, jongvolwassenen en volwassenen. Ze worden aangeboden door onder meer Indigo Brabant en Novadic-Kentron gezamenlijk, zijn gratis en er is geen verwijzing voor nodig.
KOPP/KOV-kinderen in regio Hart van Brabant
