Veilige sport

‘Laat je horen’
voor een sociale en veilige sportvereniging

Met de campagne ‘laat je horen’ vraagt de Taskforce Kindermishandeling Hart van Brabant aandacht voor een veilig sportklimaat.

De sportclub is een plek waar kinderen vrijetijd doorbrengen: het kan een uitlaatklep zijn voor kinderen die zich thuis niet altijd veilig voelen. Maar op de club zelf kunnen kinderen of vrijwilligers ook te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag. Het is belangrijk dat sportcoaches, trainers en andere vrijwilligers binnen de sportclub oog hebben voor die kinderen waarmee het thuis of op de sportclub niet goed gaat. Om hier aandacht voor te vragen bij alle sportclubs in de regio Hart van Brabant is de campagne ‘laat je horen’ ontwikkeld.

Start campagne

Om de campagne af te trappen, reikten wethouders van Tilburg en Goirle in februari 2022 keycords uit aan verschillende sportclubs. Op het kaartje aan de keycord staan de contactgegevens van de vertrouwenscontactpersonen van de club. Hierdoor weten sporters, coaches en ouders bij wie ze terechtkunnen met hun verhaal of zorgen. ‘We hebben allemaal gekeken naar de uitzending van BOOS over seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer bij The Voice of Holland. Maar we kennen ook de voorbeelden van verschillende vormen van grensoverschrijdend gedrag uit de sportwereld’, zegt wethouder sport Tess van de Wiel als zij keycords uitreikt aan de Goirlese Sportvereniging Blauw-Wit en Mixed Hockeyclub Goirle. ‘Daarnaast gaat het natuurlijk ook om het herkennen van kinderen die thuis met huiselijk geweld te maken krijgen. Voor kinderen moet de sportclub een plek zijn waar zij lekker kunnen sporten en hun verhaal kwijt kunnen als dat nodig is.’

Rolph Dols (wethouder sport Tilburg) en Marcelle Hendrickx (wethouder jeugd Tilburg) reikten de keycords uit aan Esther de Beer, Lidy van Ham en Nelleke Boelhouwer (vertrouwenscontactpersonen van HC Tilburg en Volley Tilburg)

Tess van de Wiel, wethouder sport Goirle, reikt de keycord uit aan Dennis Schoormans van Mixed Hockeyclub Goirle.

Scheidsrechterfluitje

De keycord is een initiatief van de Taskforce Kindermishandeling Hart van Brabant. Van de Wiel: ‘De keycord gaat vergezeld met een scheidsrechterfluitje. Want met een fluitje kun je je laten horen: als je ziet dat een ander iets overkomt of als jou iets overkomt. Zo werken we aan een open cultuur waarin mensen elkaar durven aanspreken. Net zoals een scheidsrechter in het veld doet.’ Een stukje verderop reiken wethouders Rolph Dols (sport) en Marcelle Hendrickx (jeugd) deze fluitjes en keycords uit aan hockeyclub HC Tilburg en Volley Tilburg. ‘Grensoverschrijdend gedrag kan seksueel getint zijn. Maar ook zijn er andere vormen, zoals machtsmisbruik of pesten. Nadat Esmee uit Leiden is overleden, vermoedelijk vermoord door de turnleraar, en na de uitzending van BOOS over grensoverschrijdend gedrag bij The Voice of Holland is er bijna geen actueler thema denkbaar’, zegt Rolph Dols als hij de sportclubs toespreekt over het belang van een veilig sportklimaat. ‘Uiteindelijk wil elke ouder dat zijn of haar kind plezierig en veilig kan sporten. Verenigingen spelen een belangrijke rol in de samenleving waarin we willen dat iedereen kan meedoen en waarin we omzien naar elkaar.’

FEITEN

In de regio Hart van Brabant zijn ruim 900 sportverenigingen
Ruim 80 hiervan hebben een Vertrouwens Contact Persoon (VCP)
Voor 1 op de 8 kinderen is het sportklimaat niet veilig en plezierig blijkt uit landelijk onderzoek
Ook Judoklub Tilburg, Tilburg Trappers en duikvereniging Kruikeduikers zullen gaan werken met de keycords
Voor de campagne is gezocht naar de juiste partners om de drempel om je zorgen te delen zo laag mogelijk te maken. Die samenwerking is gevonden met GGD hart voor Brabant en Centrum Veilige Sport Nederland.

Trainingen

Wethouder Marcelle Hendrickx vult hem aan: ‘We hebben de afgelopen jaren met de Taskforce Kindermishandeling al veel bereikt: op steeds meer plekken wordt een veilige omgeving bespreekbaar gemaakt. Het bieden van sportplezier en een veilig sportklimaat vraagt veel van de verenigingen. We moeten daarom samen blijven werken aan het antwoord op de vraag: hoe breng je het thema verder naar coaches, sporters en ouders: hoe zorg je ervoor dat we het opmerken als het niet goed gaat met een kind?’ Dols: ‘Het is belangrijk dat coaches meer inzicht krijgen in hun rol als het gaat om een veilig sportklimaat. Met trainingen, gegeven door het Coördinatiepunt Trainingen, kunnen zij leren waarom er vertrouwenspersonen op de club aanwezig zijn en wat grensoverschrijdend gedrag is. En wat zij kunnen doen als ze het zien gebeuren.’

Vertrouwenscontacpersoon

Een vertrouwenscontactpersoon (VCP) is binnen de sportvereniging het eerste aanspreekpunt voor iedereen die een vraag heeft over of te maken heeft met grensoverschrijdend gedrag. De VCP biedt een luisterend oor, geeft raad en verwijst door naar geschikte hulp. De vertrouwenscontactpersonen volgen een training van het Coördinatiepunt Trainingen waarin ze leren wat voor gedrag je bij een kind kunt signaleren, hoe ze hun zorgen concreet kunnen maken en met wie ze hierover in gesprek kunnen gaan. Als de signalen van kinderen op de juiste manier worden opgepakt, kan dit een eerste stap zijn naar hulp voor het kind en het gezin.

Een praatje maken

Voor voorzitter Dennis Schoormans van Mixed Hockeyclub Goirle is een veilig sportklimaat ongelooflijk belangrijk. ‘We hebben in het verleden wel eens te maken gehad met online pestgedrag binnen een team. Hierover zijn we met de betrokkenen en de ouders in gesprek gegaan, dat heeft gewerkt. En bij onze vertrouwenscontactpersoon is een verhaal binnengekomen van een kind dat thuis niet altijd veilig was. We werken hard om de zichtbaarheid van de vertrouwenscontactpersoon te vergroten, bijvoorbeeld door hier aandacht aan te besteden in onze nieuwsbrief. Zelf maak ik regelmatig een praatje met de kinderen die bij ons sporten en vraag hen hoe het gaat. Onze vrijwilligers overleggen een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG). En we hebben de hele club rookvrij gemaakt, naar mijn idee ook een vorm van een veilig en gezond sportklimaat.’

Voorzitter HC Tilburg, Rob Kluyt werkt met zijn team ook hard aan een veilig sportklimaat: ‘We zijn een grote vereniging en een afspiegeling van de samenleving. Ook hier hebben we wel eens te maken met grensoverschrijdend gedrag tussen een coach en sporter of tussen sporters onderling. Daarom streven we naar een veilig sportklimaat voor iedereen. We hebben een commissie veilig sportklimaat, twee vertrouwenscontactpersonen en al onze vrijwilligers moeten een Verklaring Omtrent Gedrag overleggen. We willen coaches en vrijwilligers nog bewuster maken van het handelingsperspectief: hoe herken je signalen en wat kun je vervolgens doen, bijvoorbeeld via een training.’

Binnen onze vereniging ontmoeten veel verschillende mensen elkaar, we zijn een sociale vereniging. Het is erg belangrijk dat het sportklimaat veilig is. We hebben een vertrouwenscontactpersoon aangesteld, die de cursus al heeft gevolgd. Hier willen we meer aandacht aan geven in onze nieuwsbrief, op facebook en op onze site. De drempel om hier aan te kloppen moet zo laag mogelijk zijn.

Henk Spieringhs, vice-voorzitter van de Goirlese Sportvereniging Blauw-Wit

Aanhaken van alle sportclubs

De volgende stap voor het Expertisecentrum Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (de opvolger van de Taskforce) is het aanhaken van alle sportclubs, gymleerkrachten, zweminstructeurs en buurtsportcoaches. Van de Wiel: ‘Verschillende sportverenigingen voeren overleg met elkaar, hier moet het thema veilig sportklimaat op de agenda. We moeten het onderwerp steeds onder de aandacht blijven brengen.’ Dols vult aan: ‘Het netwerk van wethouders kan hierin een rol spelen en verenigingen aansporen om aan te haken.’ In het voorjaar van 2022 volgt een campagne voor alle sportclubs in Tilburg en Goirle.

Het moet voor iedereen prettig zijn om op de club te zijn. Het is belangrijk dat mensen ergens terechtkunnen als zij iets vervelends meemaken. We hebben heel bewust een man en een vrouw gekozen als vertrouwenscontactpersonen. Mensen kunnen kiezen bij wie ze zich het fijnste voelen. We werken eraan om hen meer zichtbaar te maken. Zo zijn de vertrouwenscontactpersonen van plan om in gesprek te gaan met de trainers waarbij ook aandacht is voor preventie. Wat kunnen zij zelf doen om een veilig sportklimaat neer te zetten en wat kun je doen als je iets ziet gebeuren dat niet oke is.

Bianca de Cort, Secretaris van Volley Tilburg

Keurmerk veilige sportclub

Toon Gerbrands maakt zich als algemeen directeur van PSV sterk voor een keurmerk veilige sportclub binnen de sportwereld. Deze belofte deed hij tijdens de Week tegen Kindermishandeling, georganiseerd door de Taskforce Kindermishandeling Hart van Brabant. Zo vertelt hij: ‘Sporten moet leuk en veilig zijn. Ik wil voor de instelling van zo’n keurmerk kartrekker zijn. Ik loop al lang mee in de sportwereld en heb om me heen al veel gezien. Dan kan het zich daarna als een olievlek verder uitbreiden.’ Met het keurmerk moeten volgens Gerbrands drie zaken worden gewaarborgd: een sportvereniging moet een vertrouwenspersoon hebben, vrijwilligers moeten een Verklaring Omtrent Gedrag overleggen en bij elke melding moet maatwerk worden geleverd, want elke melder heeft wat anders nodig.’