Kinderrechten
'Als kinderen lekker in hun vel zitten komt de rest vanzelf'
Noortje Breedijk is jeugdarts en arts maatschappij en gezondheid. Zij strijdt voor kinderrechten. ‘Alle kinderen hebben het recht om op te groeien in een veilige en liefdevolle omgeving. Ook mogen zij hun mening uiten. Deze afspraken staan verankerd in het internationale kinderrechtenverdrag. Het is aan ons allemaal om hier handen en voeten aan te geven.’
Kinderrechtenverdrag
Kinderrechten zijn afspraken die zijn gemaakt tussen bijna alle staten in de wereld. De veiligheid van kinderen staat hierbij voorop. In het verdrag is te lezen hoe we moeten omgaan met kinderen, wat ouders moeten doen, waar de overheid voor moet zorgen en voor welke gevaren we kinderen moeten beschermen, zoals mishandeling en oorlog. ‘Het is belangrijk dat kinderen leren wat kinderrechten inhouden en dat zij zelf invloed kunnen uitoefenen op hun leven. Want kinderen hebben het recht om hun mening te uiten en te participeren’, vertelt Noortje Breedijk. Als aandachtsfunctionaris Kindermishandeling en Huiselijk Geweld bij de GGD zette zij zich daarom jarenlang in om KinderrechtenNU in het basisonderwijs te introduceren.
'It takes a village
to raise a child'
Workshop KinderrechtenNU in de klas
Het lesprogramma KinderrechtenNU richt zich op primaire preventie van kindermishandeling en is bedoeld om alle kinderen te empoweren, bewust te maken van hun eigen leven en leefomgeving, hierover van binnenuit te leren praten en aan de bel te trekken als zij hulp nodig hebben. Breedijk: ‘Deze basisinterventie draagt bij aan de positieve gezondheid van kinderen en de toekomstige burgerparticipatie. Ze leren dat ze hulp mogen vragen en denken na over bij wie ze zich veilig voelen. Kinderen leren praten en dat draagt bij aan hun zelfvertrouwen, weerbaarheid, veerkracht en welbevinden.’
De kinderen beginnen in een kringgesprek dat wordt geleid door de jeugdverpleegkundige. Hierna gaat de klas in kleine groepjes uiteen en nemen betrokken professionals van de school (o.a. eigen leerkracht, intern begeleider, jeugdverpleegkundige, schoolmaatschappelijk werk, vertrouwenspersoon, soms ook de directeur) een groepje onder hun hoede. Aan de hand van vragenkaarten van het KRNU-spel gaan kinderen spelenderwijs in gesprek met elkaar. Ze praten bijvoorbeeld over wat zij nodig hebben om op te groeien. Als de kinderen naar huis zijn bespreken alle betrokken professionals de workshop na. Deze nabespreking is zoveel mogelijk anoniem en daar waar nodig om kinderen verder te helpen wordt afgestemd wie contact opneemt met het kind en de ouders om verdere ondersteuning te kunnen bieden.
Wat hebben kinderen nodig?
Volgens Breedijk konden kinderen die de workshop volgden zelf al goed benoemen wat zij nodig hebben om gezond op te groeien. Tijdens het kaartspel kwamen meerdere casus aan het licht die een aangrijpingspunt vormen om de gezondheid van deze kinderen te bewaken en bevorderen:
- Gezond eten kan ook lekker zijn: een leerling gaf bij de jeugdverpleegkundige aan dat hij daarom graag wat wilde doen aan zijn hoge gewicht.
- Op de vraag of je lekker kunt slapen, gaf een kind aan niet lekker te kunnen slapen vanwege hun jankende hond laat op de avond omdat die uitgelaten moest worden.
- Een leerling gaf aan dat ouders hem wel eens een tik gaven op het hoofd en hoewel dit wel bekend was op school en besproken met ouders, lukte het niet om hierover in contact te komen met bestaande hulpverlening.
- Een leerling vertelde vaak moe te zijn omdat hij tot ’s avonds laat aan het gamen was, maar zijn ouders hadden hier geen zicht op.
Kind meenemen in het proces
Aandacht voor kinderrechten
Het programma KinderrechtenNu is opgenomen in de doorlopende leerlijn die de Taskforce samen met partners ontwikkelde. Deze leerlijn is onderdeel van de toolkit Praten helpt die in september 2021 aan alle 175 basisscholen in de regio Hart van Brabant is uitgereikt.
'Met kinderen zelf praten moet'
In 2019 kregen alle kinderen op basisscholen in de regio Hart van Brabant een krant met informatie over kinderrechten. Het Jeugdjournaal kwam op bezoek bij het Wandelbos in Tilburg om samen met hen de krant te lezen.
En in 2021 is voor de eerste keer de Hart voor een kind award uitgereikt. Dit initiatief van de Taskforce Kindermishandeling Hart van Brabant is bedoeld om aandacht te vragen voor de rechten van het kind. Organisatie en mensen die, net als Noortje Breedijk, goede dingen doen voor kinderen komen in aanmerking voor de award.
Hartenkreet
Breedijk: ‘De boodschap die wat mij betreft verspreid moet blijven worden: De kracht en expertise zit in overleg én transparantie. Als leerkracht hoef je een complexe casus niet alleen op te lossen. Zoek vroegtijdig, hulp, dat kan ook anoniem. Overleg met een collega, bijvoorbeeld een intern begeleider en betrek zo nodig schoolmaatschappelijk werk, JGZ en/of Veilig Thuis. Neem hierbij een OEN-houding aan: Open, Eerlijk en Neutraal naar het kind en het gezin toe. Daarnaast is het belangrijk om een goed praktisch en laagdrempelig aanbod te leveren aan tools. Handvatten waarmee leerkrachten het gesprek met kinderen en ouders kunnen aangaan en vlot wegwijs worden gemaakt in de stappen van de Meldcode.’
Taskforce Kindermishandeling Hart van Brabant: ‘Geef opvolging aan de toolkit Praten helpt. Onderzoek of deze ingezet wordt op de basisscholen en wat scholen nog meer nodig hebben om het gesprek aan te blijven gaan met kinderen over dit onderwerp.’
Hart voor een kind award
Op 20 november 2021 – internationale kinderrechtendag – werden voor de eerste keer de Hart voor een kind awards uitgereikt. De bedoeling is om de award ieder jaar rond 20 november uit te reiken aan drie categorieën: een organisatie, persoon 18+ en kind 18-. De Hart voor een kind award is een initiatief van de Taskforce Kindermishandeling Hart van Brabant en bedoeld voor organisaties en mensen die goede dingen doen voor kinderen. Met de award willen de partners van de Taskforce aandacht vragen voor de rechten van ieder kind om gezond en veilig op te groeien.
Uitreiking Hart voor een kind awards 2021
Op 20 november 2021 – internationale kinderrechtendag – werden voor de eerste keer de Hart voor een kind awards uitgereikt.
Nomineren
Van 1 september tot 1 november 2021 kon iedereen in de regio Hart van Brabant via de website organisaties en personen aandragen voor de awards. Er kwamen veel mooie inzendingen binnen voor mensen en organisaties die eraan bijdragen dat kinderen gezond en veilig kunnen opgroeien. De jury ging vervolgens aan de slag om uit de 26 inzendingen drie genomineerden per categorie te selecteren.
De jury bestond uit Marcelle Hendrickx (wethouder jeugd gemeente Tilburg en voorzitter Taskforce Kindermishandeling Hart van Brabant), Peter van Steen (wethouder jeugd gemeente Heusden), Lian Smits (bestuurder Sterk Huis), Angelica Balatbat (lid Augeo Jongerentaskforce) en Levirgio Bossers (lid jeugdwelzijnsraad Hart van Brabant).
Winnaars 2021
Tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Stadhuis in Tilburg vertelden de genomineerden wat ze voor kinderen willen betekenen en waarom. Na een kort beraad koos de jury onder voorzitterschap van Marcelle Hendrickx de drie winnaars: Jayden Broers uit Goirle, Heidi Vonk uit Tilburg en K!NDT.
Marcelle Hendrickx, voorzitter van de regionale Taskforce Kindermishandeling en tevens voorzitter van de jury van de award: “Wat ben ik trots op alle mooie inzendingen. Als jury zijn we geraakt door de kracht, de energie, en de betrokkenheid die er is bij deze mensen en organisaties. Zij maken het verschil voor kinderen in kwetsbare situaties. Het was ook heel ingewikkeld om de winnaars te kiezen. Het zijn allemaal mensen en organisaties die geweldig werk doen!”